Wybór nici, niezależnie czy do projektu historycznego, czy współczesnego, odgrywa kluczową rolę w aspekcie estetycznym, funkcjonalnym, ale także i w trwałości gotowego wyrobu. Grubość nici, wyrażona za pomocą różnych systemów miar, takich jak Nm, Tex i Denier, dostarcza niezbędnych informacji na temat grubości danej nici, pomagając w wyborze najodpowiedniejszej nici do konkretnego zastosowania.
Czym jest numer metryczny?
Nm lub numer metryczny to jednostka używana do wyrażania gęstości liniowej przędzy w postaci liczby metrów na gram. Pomiar ten pozwala projektantom zrozumieć, jaką długość można uzyskać z określonej masy przędzy.
Na przykład przędza o liczbie metrycznej 20 Nm oznacza, że w jednym gramie znajduje się 20 metrów nici w dwóch niciach.
Niższe wartości Nm wskazują na grubszą przędzę, odpowiednią do cięższych tkanin, ale także do haftu, koronkarstwa, robienia na szydełku a nawet dziergania, podczas gdy wyższe wartości Nm sugerują drobniejszą przędzę odpowiednią do szycia delikatnych tkanin lub bardzo drobnych haftów.
W przypadku systemu metrycznego zastosowanie ma wzór:
W systemie metrycznym pojawia się zapis (jak w przypadku naszej włóczki jedwabnej Claudia) 20/2. Czym jest zatem ta druga cyfra? Jest to określenie ilości pojedynczych przędz skręconych w jedną nić.
I tak Claudia mająca rozmiar 20/2 jest skręcona z dwóch przędz, a w jednym gramie mieści się 20 metrów pojedynczej przędzy, więc w jednym gramie mamy 10 metrów gotowej włóczki.
Natomiast włóczka jedwabna Flavia opisana jako 26/6 skręcona jest z sześciu przędz, a w dodatku w jednym gramie nici mieści się jedynie 26 metrów pojedynczej przędzy, czyli 4,4 metra gotowej włóczki. Flawia jest zatem dużo grubsza od Claudii.
A może system Tex?
System Tex to kolejny szeroko stosowany pomiar gęstości liniowej, wyrażający masę 1000 metrów pojedynczej przędzy w gramach. Wartość Tex oblicza się, dzieląc masę w gramach przez długość w metrach, a następnie mnożąc przez 1000. Wzór na miarę Tex możemy przedstawić zatem następująco:
System ten dostarcza informacji o grubości lub rozdrobnieniu przędzy, przy czym niższe wartości Tex oznaczają cieńszą przędzę, a wyższe wartości Tex oznaczają grubszą przędzę (odwrotnie niż w systemie metrycznym). Ważny jest tu jednak zapis, czyli ilość pojedynczych przędz w nici. Ponieważ włóczka wełniana Rapax, która ma 400 metrów w 100 gramowym motku ma wagę 250 g/km.
Jako, że składa się z dwóch nici, to poprawny zapis miary Tex w tym przypadku to 125 x 2.
Natomiast Flavia, która ma 220 m w 50 gramowym motku (440 m w 100 g), ma wagę 227 g/km. Jednak Flavia składa się z 6 pojedynczych przędz i poprawny zapis Tex to 38 x 6.
Przeliczanie Nm na Tex
Zależność pomiędzy Tex i Nm jest odwrotnie proporcjonalna, co sprawia, że konwersja jest prosta dla osób zaznajomionych z obydwoma systemami.
Zależność ta wynika z definicji tych jednostek. Nm jest odwrotnością Tex, co oznacza, że wraz ze wzrostem Tex Nm maleje i odwrotnie. W praktyce, jeśli znasz wartość Tex przędzy, możesz łatwo przeliczyć ją na Nm i odwrotnie za pomocą jednego ze wzorów.
W przypadku przeliczania jednej miary na drugą nadal należy zwracać uwagę na ilość pojedynczych przędz w niciach. Ponieważ możemy do wzoru podstawić wartość jedną i drugą.
Na przykład włóczka jedwabna Claudia ma grubość Nm 20/2, czyli 10 m/g.
Do wzoru możemy podstawić zarówno wartość 20, jak i 10. W pierwszym przypadku otrzymamy masę pojedynczej przędzy – 50 g/km, więc zapisujemy Tex jako 50×2. Gdy do wzoru podstawimy długość pojedynczej przędzy, czyli 10, to otrzymamy wartość 100. Przed zapisaniem należy więc wynik podzielić przez ilość przędz w nici, w tym przypadku przez 2. Wtedy również otrzymujemy zapis 50tex x 2 (obie formy zapisu, z tex przed miarą oraz tex w środku numeru są poprawne).
